Verwerkingsopdracht Max Havelaar

Is Max Havelaar van Multatuli representatief voor de Romantische literatuur?

Een van de bekendste Nederlandse boeken uit de 19e eeuw is Max Havelaar, geschreven door Multatuli. Deze roman over het leven in Nederlands Indië werd geschreven in de tijd dat in het grootste deel van Europa de Romantiek het belangrijkste was. Hoewel het realisme in Nederland belangrijker was. Toch ben ik van mening dat Max Havelaar van Multatuli representatief is voor de Romantische literatuur.

Een belangrijk kenmerk van de Romantiek is de aandacht voor gevoelens van de schrijver en van de hoofdpersonages. In Max Havelaar is veel aandacht voor die gevoelens. Zo wordt er vaak beschreven hoe de hoofdpersonen denken over bepaalde dingen waar ze mee in contact komen. Een voorbeeld hiervan is het einde van het verhaal van Saidjah en Adinda: er wordt duidelijk beschreven hoe boos Saidjah is, als hij erachter komt wat er met zijn dorp en de bewoners ervan is gebeurd. In datzelfde verhaal wordt al eerder uitvoerig beschreven hoe wanhopig Saidjah zich voelt als hij op Adinda wacht op de afgesproken plaats, maar ze niet komt. In Max Havelaar is er dus veel aandacht voor de gevoelens van de hoofdpersonen. Ook wordt er aan het einde van het boek duidelijk hoe de schrijver van het boek, Multatuli, zich voelt over bijvoorbeeld het onrecht in Nederlands Indië.

Een ander kenmerk van de Romantische literatuur, is dat er in veel Romantische teksten verschillende genres en verhaallijnen binnen één boek zijn. Ook dit is in Max Havelaar het geval. Zo zijn er in het boek drie verschillende vertellers, met allemaal een eigen verhaallijn: Batavus Droogstoppel, een koffiehandelaar uit  Amsterdam. Max Havelaar, assistent-resident van het Indonesische gebied Lebak. En Multatuli zelf, dit is eigenlijk geen verhaallijn maar commentaar. Als een soort van vierde verhaallijn is er nog het verhaal van Saidjah en Adinda.
In het boek zijn verschillende genres te onderscheiden. Het verhaal  van Saidjah en Adinda lijkt een beetje op een sprookje, maar is het verhaal van Max Havelaar is meer een soort biografie. In Max Havelaar zijn dus een aantal verschillende verhaallijnen en genres te vinden.

Een kenmerk van de Romantische literatuur dat Max Havelaar niet echt heeft, is het tegen de overheersing van het verstand zijn. Vooral Batavus Droogstoppel handelt volgens zijn verstand en met name in het begin van het boek. In de verhalen van Max Havelaar en van Saidjah en Adinda wordt er dan wel veel gehandeld volgens gevoelens en intuïtie.

Nog een ander, en laatste kenmerk van de Romantische literatuur dat Max Havelaar duidelijk heeft, is het tegengaan van politieke onderdrukking. Een belangrijk onderwerp, eigenlijk het belangrijkste onderwerp van het boek, is namelijk de onderdrukking van de Indonesische bevolking door de Nederlandse machtshebbers in Nederlands Indië. Aan dit onderwerp wordt veel aandacht besteed en de belangrijkste hoofdpersoon, Max Havelaar is erg tegen die onderdrukking en probeert hier meer verandering in te krijgen. In het boek is het tegengaan van politieke onderdrukking dus een belangrijk onderwerp.

Al met al is Max Havelaar van Multatuli dus vrij representatief voor de Romantische literatuur. Er is veel aandacht voor gevoelens, er zijn verschillende verhaallijnen en genres binnen één boek en er is veel kritiek op politieke onderdrukking. Ook wordt er door de meeste personages niet volgens het verstand, maar vooral volgens hun gevoelens en intuïtie gehandeld. 

                                                                                                        Tim de Bruijn 5D